|
Dilan maakt kennis met Semah
“Dilan, mijn mooie dochter, ik weet het, je wilt niet echt deelnemen aan de Semah(rituele dans) cursus, maar als moeder raad ik het je wel aan om te gaan.
Als je echt niet wilt, hoef je natuurlijk niet te gaan.
Ik zal er niet om treuren of het je kwalijk nemen”.
“Het is goed mama, als jij het wilt, ga ik.
Maar mama ik zeg het wel alvast, als het me niet bevalt ga ik er nooit meer heen. Dan mag je je niet beledigd of verdrietig voelen afgesproken?”
“Mijn mooie dochter, ik heb het je toch al gezegd, ook al zou je er helemaal niet naar toe gaan, dan nog zou ik me niet verdrietig of beledigd voelen.”
Na dit gesprek liep Dilan naar haar moeder, omhelsde haar en gaf haar een kus op haar haren en zei:” Mijn mooie, begripvolle moeder. Jij bent mijn koningin”.
Vervolgens ging ze lachend naar haar kamer.
Şehriban keek haar dochter na en dacht: wat is ze gegroeid en mooi geworden.
Wat gaat de tijd snel. Ze was trots op haar dochter.
Şehriban had met veel moeite en kracht haar kinderen opgevoed en groot gebracht.
Ze had haar best gedaan om haar kinderen het geloof bij te brengen en om ze het juiste pad te laten bewandelen.
Kort na dat ze naar de grote stad waren verhuist, stierf haar man bij een arbeidsongeval.
Sindsdien stond ze er alleen voor en moest ze zich om alles bekommeren.
Anders dan haar dorp zat de grote stad vol met gevaar en problemen.
Het was een zware overlevingsstrijd in het vreemde, maar ondanks alles was het Şehriban gelukt om haar kinderen alleen op te voeden.
Ieder mens ervaart pijn anders.
Niemand kan in de gevoelswereld van een ander kijken.
Daarom kon ook niemand weten hoe het bij Şehriban eruit zag, wat zij allemaal voelde.
Ondanks alle moeilijkheden gaf ze haar geloof nooit op.
Ze bleef bidden tot God en verzocht God om al het kwade en slechte uit hun leven te verbannen.
Dilan was haar jongste kind. Ze was zwanger van Dilan toen haar man kwam te overlijden.
Dilan heeft haar vader nooit gekend.
Voor Şehriban was haar dochter speciaal. Ze probeerde altijd teder en liefdevol met haar dochter om te gaan.
Dilan hield van het leven in de grote stad en liet zich toch wel een beetje verblinden door het moderne leven.
Şehriban kende haar dochter heel goed en vertrouwde haar, maar ergens had ze toch wel haar twijfels.
Daarom wilde ze dat haar dochter het gebedshuis (Cem huis/ Cemevi) zou bezoeken.
Şehriban hoopte dat daar het hart van haar dochter vervult zou worden door de liefde voor Hz. Ali en Ehlibeyt(de heilige Ali, schoonzoon van profeet Mohammed en zijn familie)
Ze wilde Dilan niet beïnvloeden en liet daarom niet merken hoe blij ze was met de beslissing van haar dochter.
Het maakte haar gelukkig dat haar dochter een dienst (Cem) zou bijwonen in het gebedshuis en deel zou nemen aan Semah(rituele dans).
Tegen de avond gingen Şehriban en haar dochter op weg naar het Cem huis/Cemevi.
Daar aangekomen nam Sehriban afscheid van haar dochter.
Ze ging niet mee naar binnen, omdat ze haar dochter niet wilde beïnvloeden of nerveus maken.
Ze nam voor de deur afscheid van haar dochter.
Voordat ze ging richtte ze zich tot God en zei zachtjes:”lieve God, u kent mijn hart. Laat u alstublieft niet toe dat mijn dochter ontspoort, houd haar op het juiste pad en laat haar niet van het geloof vervreemden.
Vervul haar hart met uw geloof en uw weg”.
In de tussen tijd bracht Şehriban een bezoek aan haar vrienden Fatma en Muharrem, die vlakbij het gebedshuis woonden.
Maar in gedachten was ze bij haar dochter.
Dilan wilde eigenlijk niet aan de rituele dans: Semah deelnemen.
In het gebedshuis was ze ook niet echt geïnteresseerd.
Ze wilde eigenlijk hier helemaal niet zijn.
Niet dat ze ongelovig was.
Als kind kwam ze samen met haar moeder regelmatig naar het gebedshuis en woonde ook diensten(Cem) bij.
Maar na een tijdje ging zij zich vervelen en verzon ze smoesjes om niet naar het gebedshuis te gaan.
Dit was haar moeder opgevallen en daarom hoefde ze ook niet meer mee.
Bij uitzondering was ze nu wel gekomen puur om haar moeder gelukkig te maken.
Maar dit was wel meteen de eerst en de laatste keer dacht ze.
Ze zou haar moeder vertellen dat Semah en het gebedshuis niets voor haar was.
Met deze gedachten liep Dilan het gebedshuis in.
Bij de ingang kwam ze de jongeren tegen die bij de Cem ceremonie (een Alevitische religieuze bijeenkomst) de 12 diensten zouden gaan verrichten.
Daartoe behoren ook de jongeren die de Semah dans zouden gaan uitvoeren.
“Hallo Dilan, hartelijk welkom“ zei iemand met een glimlach.
Dilan herkende hem, dit was Umut, een verre verwantte uit hun dorp.
Hij was een van de jongeren die deelnam aan de Cem ceremonie en was een actief lied van de jeugd raad.
Umut wist dat Dilan zou komen.
Şehriban had bij de laatste dienst (Cem) met de Dede (geestelijke leider van de Cem) erover gehad en de situatie aan hem uitgelegd.
Dilan was een vreemde, maar voelde zich niet zo.
Buiten Umut waren er ook andere jongeren die Dilan kende ook al wist ze hun namen niet meer, maar ze herkende hun wel van gezicht.
“De Semah cursus begint direct” zei Umut. Ze liepen samen naar het gebedsruimte.
Voor de deur trok Umut zijn schoenen uit, kuste de deurlijst symbolisch en stapte over de deurdrempel heen zonder het aan te raken.
Dilan trok ook haar schoenen uit en stapte over de deurdrempel heen zonder het aan te raken, maar ze kuste de deurlijst niet.
Ze bekeek de gebedsruimte. Het eerste wat haar opviel was de grote kroonluchter aan het plafond.
De ruimte leek veel helderder en ruimer dan in haar herinneringen.
Verlegen volgde Dilan, Umut die naar de andere aanwezigen toe liep.
Umut kuste uit respect de hand van de Dede (de geestelijke leider).
De Dede kuste op zijn beurt afwisselend de wangen van Umut drie maal.
Dilan kuste ook de hand van de Dede.
“Dede, dit is Dilan, de dochter van tante Şehriban.
Ze had u over haar dochter verteld.
Dilan zal deelnemen aan de Semah en ook een van de 12 heilige diensten vervullen” zei Umut.
“Hartelijk welkom Dilan” zei de geestelijke, Ali Haydar.
Hij was 45 jaar oud en is de geestelijke leider van het gebedshuis.
Hij was niet alleen verbonden aan dit gebedshuis.
Ali Haydar Dede hielp overal waar het nodig was.
Door het combineren van zijn, vanuit huis meegegeven geloofsleer en zijn moderne studieleer van deze tijd behoorde hij tot de nieuwe trend Dede’s en genoot veel aanzien.
Hij had een belangrijke positie in de samenleving. Vooral bij de jeugd was hij erg geliefd.
Hij begreep hun taal en kon met hen over het geloof en over algemene zaken praten.
Zijn kennis was zeer uitgebreid en helder/duidelijk.
De jongeren konden alles met hem vrijuit bespreken en waren erg tevreden over hem.
Daarom was hij voor andere gebedshuizen en voor de gemeenschap erg belangrijk.
Ali Haydar Dede ging op de grond zitten.
En de jongeren die de 12 heilige diensten zouden gaan uitvoeren, volgden zijn voorbeeld en gingen ook op de grond zitten.
Ze zaten in een cirkel zodat iedereen elkaar kon zien.
Dilan was niet gewend om op de grond te zitten.
Ze had wat moeite om de juiste zitpositie te vinden.
“Lieve vrienden vandaag wil ik het met jullie over de 12 heilige diensten hebben en daarna over het belang van de Semah (rituele dans).
Afsluitend kan Cafer Sadık voor ons passende liederen op de baglama (ook wel bekend als Turkse gitaar) spelen en kunnen wij een Semah uitvoering doen als jullie dat willen.
Beste vrienden jullie zijn hier om God te dienen.
Weten jullie eigenlijk het belang en de betekenis hiervan?
Op grond van sociale, culturele, politieke en nog heel veel andere gronden ondersteunt en of dient een mens moreel en/of financieel die instellingen die hij/zij waardeert.
Bijvoorbeeld iemand wordt lid van een politieke partij, omdat die zijn of haar normen en waarden en standpunt vertegenwoordigd.
Hij of zij kan dan zo’n partij moreel en/of financieel bijstaan/dienen door bijvoorbeeld actief deel te nemen aan zo’n partij, in het bestuur te zitten en door maandelijks contributie te betalen.
Al deze activiteiten zijn erg waardevol, nuttig en van groot belang voor de maatschappij.
We mogen deze activiteiten niet onderschatten en zeker niet buitensluiten.
Maar je dienstbaar stellen in Alevitische verenigingen en gebedshuizen (Cemevleri) vinden wij veel belangrijker.
Waarom is dit zo?
Om te beginnen: Alevitisme is de weg van God, de ultieme waarheid.
Dit pad leidt ons naar geluk en tevredenheid.
Ons doel is om een volkomen mens (insan-i Kamil) te worden.
Een volkomen mens bevrijdt zich van alle vormen en formaliteiten van de wereld en wijdt zich uitsluitend aan het geloof.
Eeuwen lang dienden de geleerden, de heiligen dit doel en ontwikkelden zich zo tot een volkomen mens (insan-i Kamil).
Dit is de betekenis van het aardse leven.
Jezelf kennen en begrijpen waarom je ziel in een lichaam huisvest.
Na dit inzicht verrijken we ons leven en ons perspectief.
Is het niet belangrijk om het geloof te dienen dat van ons de perfecte mensen maakt?
Het feit dat je een bijdrage levert aan maatschappelijke en of culturele instellingen kan nooit gelijk worden gesteld met het dienen van Alevitisme.
De weg van God dienen betekend niet alleen dat je actief bent in gebedshuizen en Alevitische verenigingen.
Het omvat ook gebed, overpeinzing/contemplatie en verdere scholing.
Al deze afzonderlijke punten vormen een eenheid.
Het dienen van dit kostbare geloof moet men niet als werk, arbeid of als verplichting zien.
In God geloven betekent het pad volgen en dienen met liefde, vreugde, opoffering en onbaatzuchtigheid.
Klaag nooit over anderen die weinig bereidheid tonen om dit te doen.
Veel belangrijker is jou eigen dienstbaarheid, je inzet, je energie en liefde voor de weg van God.
Alevitisme is een voorrecht dat moet worden gewaardeerd.
Het dient een hogere doel. Kortom, dit pad vereist een constante inspanning om het doel te bereiken.
We danken iedereen die de weg van God dienen en zich dienstbaar zullen stellen voor deze weg.
Na deze toespraak bracht Ali Haydar Dede zijn rechter hand naar zijn mond en vervolgens naar zijn hart.
Net alsof hij iemand begroette.
De aanwezige jongeren volgden zijn voorbeeld en zeiden daarbij allemaal tegelijkertijd:”Allah Allah”. Dilan deed ook mee.
Toen Dilan zich realiseerde met welke enthousiasme, wil en vreugde Ali Haydar Dede sprak en met welke enthousiasme de aanwezige jeugd luisterde, raakte ze toch wel een beetje van onder de indruk.
Ze ging rechtop zitten en spitste haar oren.
Nog nooit eerder had ze over het Alevitisme nagedacht.
Ze was van mening dat men gewoon in een religieuze omgeving werd geboren.
Bij toeval stond haar wieg in een Alevitische gezin dacht ze.
“Beste vrienden ik heb geprobeerd om jullie uit te leggen waarom wij het geloof dienen.
Zullen we nu praten over de Semah(een rituele dans)?
Ik zeg praten, maar ik ben continue de enige die aan het woord is“ zei Ali Haydar Dede lachend.
“Vrienden jullie hebben allemaal zeker iets te bieden of zijn jullie van mening dat alleen Dede’s mogen praten?
Nee zo een Dede ben ik niet”.
Nu moest iedereen lachen zelfs Dilan.
Ze verwonderde zich over het atmosfeer in het gebedsruimte, er hing een intieme vertrouwde sfeer.
Ondertussen was ze ook ontspannen en schaamde ze zich niet meer.
“Laat als eerst dit duidelijk zijn: de Semah- dans is niet een gewone dans en ook geen folklore zoals velen denken.
Het is een toewijding aan God.
De Semah behoort tot een van de 12 heilige diensten.
Semah is een aanbidding en verering van God”.
Toen Dilan hoorde dat Semah een veel diepere betekenis had dan zij dacht, wilde ze iets zeggen en slikte eventjes, maar zei toch maar niets.
Ali Haydar Dede vertelde verder: “ja onze Semah is geen voorstelling of een theater.
De dansers proberen met de Semah de liefde en toewijding aan God naar buiten te projecteren.
Om het te kunnen begrijpen moet men de stromende liefde voelen.
De dansers raken in trans en draaien op hun eigen tempo rond, ondertussen draait de gehele wereld omwille van God rond.
De mens is op deze oneindige en grenzeloze wereld slechts een minuscuul, sterfelijk wezen.
Tegelijk verbergt de mens sinds jaar en dag geheimen, zoals imam Ali al zei: ‘Als je tot ware zelfkennis komt, is het gehele universum een punt in je eigen ziel, als je niet tot zelfkennis komt, blijft dit een punt in het universum’.
De Semah-dans is gebaseerd op deze wijsheid.
Het is geen gewone dans en ook geen folklore met cultuurhistorisch aspecten.
Het is een onderdeel van de Cem (eredienst) en behoort zo tot een van de 12 heilige diensten, die men moet vervullen.
De eredienst (Cem) zorgt voor persoonlijk geluk en respect in het algemeen.
Verder wordt erdoor een gevoel van broederschap en het gevoel van eenheid opgeroepen.
Ook worden twisten opgelost en daardoor frustratie en ergernis vernietigd.
Tenslotte wordt het zielenleven voor God en de gemeenschap stilzwijgend geopenbaard en in het hart wordt deze kracht gevolgd.
Men leert om een goed mens te worden, men bereikt moreel een hoger niveau.
Verder helpt de Cem ons te rijpen en ons tot een volkomen mens (insan-i Kamil) te ontwikkelen.
Semah is een onderdeel van ons geloof.
Om dit alles voor buitenstaanders begrijpelijk en zinvol te maken, proberen wij hier ook gedetailleerd op in te gaan: de dans is verbonden met een religieuze context en rituele extase.
Deze wordt collectief beleefd.
Blootsvoets, zuiver, niet egoïstisch en oprecht draaien de dansers zich en proberen de liefde en overgave aan God voor te stellen.
De schitterende gezichten van de Dedes(nakomelingen van de Ehlibeyt) tonen de tevredenheid met de Kirklar-Semah.
Kirklar betekent vrij vertaald veertiger en duidt op de verborgen veertig heiligen van het Alevitisch geloof.
Deze Semah is de weg naar wijsheid, een stap in de richting van waarheid en zuiverheid.
Elk gezongen religieus lied, elk opgezegd gedicht wordt door de dansers verinnerlijkt en brengt deze in extase.
In overdrachtelijke zin vliegen ze als kraanvogels richting de hemel.
Ondertussen raken de dansers in extatische eenheid.
Ze verliezen daarbij het contact met de realiteit en keren dan gezamenlijk naar de realiteit terug.
Alleen als men in deze zielstoestand is, kan men de Semah-dans begrijpen.
Pas dan kan men deze op waarde schatten.
Anders blijft het in de ogen van velen slechts folklore uit de kunstgeschiedenis.
Ja er valt veel te vertellen over de Semah, maar voor vandaag is dit wel voldoende”.
Met deze woorden maakte Ali Haydar Dede een einde aan zijn toespraak.
Door alles wat ze te horen kreeg was Dilan zeer verrast en moest het allemaal eerst verwerken.
Haar gezicht was rood geworden.
Ze moest constant aan haar moeder denken.
De gedachten en voornemens die ze had onderweg hiernaar toe en alles wat ze hier te horen had gekregen flitsten door haar heen.
Ze probeerde alles in haar hoofd te ordenen en te begrijpen. In feite voelde ze iets vreemds, iets wat haar hart sneller liet kloppen.
Ondertussen pakte Cafer Sadık zijn baglama (Turkse gitaar) en begon te spelen.
De jongeren stonden op en vormden een cirkel.
Songül stond helemaal vooraan, gevolgd door Fadime, Umut, Dilan en de rest van de dansers.
Hun armen waren gekruist op hun borst en hun hoofden waren een klein beetje naar voren gebogen.
Hun rechtervoet licht gekruist over hun linkervoet.
Er ging een lichte rilling door Dilan heen.
Haar handen begonnen te zweten.
Wat was ze aan het doen? Wat moest ze doen?
Waarom zat ze niet in een hoekje?
Waarom was ze opgestaan?
Niemand had haar verplicht om mee te doen aan de Semah.
“Hü”zei Ali Haydar Dede, vervolgens begon Cafer Sadık met een onwaarschijnlijk luide stem die niet bij zijn postuur paste een deyis (religieus lied) te zingen.
De deyis ving aan met de volgende zin: ‘Laten we in de naam van God in een cirkel rond draaien (Yaradan askina bir semah edek)’.
Nadat Cafer Sadık voor de tweede maal dit zei. Zeiden alle dansers tegelijkertijd: ”Hü!”, daarbij strekten ze hun rechterarm uit en zetten ze zo hun eerste stap richting de hemel.
Dilan verkeerde in een staat van trance en ook zij draaide in cirkels rond.
Als of ze jaren lange ervaring had.
Ze begreep het zelf niet. Ja dat was zij, Dilan.
Voelde ze haar voeten?
Had ze vaste grond onder haar voeten?
De stappen, de religieus lied (deyis), het “Hü” geschreeuw, de beelden, koepel…
Het gehele universum draaide in het rond.
Deze toestand, deze liefde, deze extase…
Ze kende dit allemaal niet.
Wat was dit allemaal?
Was dit allemaal echt? Ervaart ze dit allemaal echt?
Het verleden, heden en de toekomst vormden nu een eenheid.
Ineens was alles zo duidelijk.
Alles draaide in cirkels rond, de wereld, het zonnestelsel, het atmosfeer, het universum en Dilan was het middelpunt van dit alles.
Dit was een moment wat ze nooit meer wilde missen.
Terwijl Dilan zich in een rituele extase bevond zei Ali Haydar Dede een gebed op.
Şehriban was ook aan het bidden en zei: ”Lieve God, vervul voortaan het hart van mijn dochter alleen nog maar met uw liefde”.
Remzi Kaptan
|
